CODE
KODOWANIE DLA PRZEDSZKOLA I SZKOŁY
KODOWANIE DLA PRZEDSZKOLA I SZKOŁY
Anna Misztal, Sebastian Pontus
Adrian Pontus
Spis treści:
Wprowadzenie
……..………...…………...........…………………………………………………………………… 3
Rozdział I Kodowanie i dekodowanie ……………………………………………………………………… 6
Rozdział II Skracanie kodu ………....………….………………………………………………………………… 11
Rozdział III Algorytmy i sekwencje ………...………………………………………………………………. 18
Rozdział IV Szukanie błędów …..……..………………………………………………………………………… 25
Rozdział V Instrukcje warunkowe ………………………………………………………………………...... 32
Rozdział VI Funkcje ...……...……………………………………………………………………………………… 37
Rozdział VII Wyznaczanie trasy ...…..………………………………………………………………………… 48
Rozdział VIII Wyznaczanie trasy według współrzędnych ………………………………………… 54
Rozdział IX Analiza danych i myślenie logiczne ....……………………………………………………… 62
Rozdział X Teambuilding, czyli praca zespołowa ...…………………………………………………… 66
Aktywności dodatkowe ................………………………………………………………………………………... 69
Autorzy: Anna Misztal, Sebastian Pontus, Adrian Pontus
Redaktor: Renata Toepler - Łyżwińska
Rok wydania: Warszawa 2019, Wydanie II - 2023
Wydawca: Remi, ul. Szafarzy 71 04-445 Warszawa, tel. 22 858 16 55 www.remi.biz
„Logika zaprowadzi Cię z punku A do punktu B. Wyobraźnia zaprowadzi Cię wszędzie.”
Albert Einstein
Kodowanie i programowanie na dobre zagościło w naszych szkołach i przedszkolach. Biorąc pod
uwagę tempo rozwoju współczesnej technologii, oswajanie dzieci z tą tematyką już od początku
edukacji, to słuszny kierunek. Ogromnym atutem wprowadzenia programowania do współcze-
snej szkoły jest możliwość zapewnienia dzieciom wszechstronnego rozwoju na wielu płaszczy-
znach, nie tylko z obszaru informatyki. Kodowanie to znacznie więcej niż liczenie, myślenie lo-
giczne i poznawanie nowinek technicznych, to przede wszystkim ćwiczenie spostrzegawczości,
dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych, rozwój kreatywności, nauka myślenia kompu-
tacyjnego, przygotowanie do pracy w zespole. Te kompetencje być może ciężko będzie zmierzyć,
czy obiektywnie ocenić, ale właśnie one w przyszłości będą najbardziej pożądanymi na rynku
pracy.
Nauki kodowania nie możemy sprowadzić do kolejnego, ściśle określonego programem, przed-
miotu szkolnego. Zajęcia te muszą być atrakcyjne i zostawiać dzieciom przestrzeń do indywi-
dualnego rozwoju. Stąd właśnie ten podręcznik i stąd też wybór zestawu KORBO dla edukacji.
Proponujemy Państwu kilka lekcji, które, mamy nadzieję, będą stanowić bazę, inspirację i punkt
wyjścia dla dalszego rozwoju nauki kodowania na Państwa zajęciach. Wykorzystanie klocków
KORBO niewątpliwie zwróci uwagę dzieci, żywe kolory, solidne wykonanie i odpowiednia wiel-
kość elementów zachęcą do aktywności nawet najmłodszych.
Zastosowanie zestawu KORBO podczas zajęć kodowania z dziećmi to przede wszystkim możli-
wość wprowadzenia dynamiki, mechanizmów i ruchu elementów kodu. Możliwość sprawdzenia
programu poprzez jego rzeczywiste uruchomienie wyróżnia ten zestaw spośród innych narzę-
dzi wspierających naukę kodowania i programowania wśród najmłodszych. Właśnie te aspekty
szczególnie przemawiają za wykorzystaniem zestawów konstrukcyjnych KORBO do ćwiczeń roz-
wijających myślenie logiczne, algorytmiczne i komputacyjne. Co więcej, możliwości konstrukcyj-
ne są tak ogromne, że ogranicza je tylko nasza i dzieci wyobraźnia.
Każdy rozdział niniejszego podręcznika to propozycja jednej lekcji. Zawiera krótkie wprowadze-
nie dla nauczyciela, odniesienia do podstawy programowej oraz cele zajęć. Kolejna część roz-
działu to propozycja pracy z dziećmi, najpierw trochę wiedzy teoretycznej, wspólna aktywność
całej grupy, która pozwoli nam lepiej zobrazować i przyswoić teorię, a następnie zadania do
wykonania w parach lub grupach. Na końcu każdego rozdziału znajdziecie także Państwo karty
pracy do wydrukowania, jeśli któreś zadanie przewiduje ich wykorzystanie. Zachęcamy, by na za-
jęciach z kodowania nie ograniczać dzieci siedzeniem w ławkach, a raczej wykorzystać podłogę
klasy i pozwolić na nieco twórczego chaosu.
Wprowadzenie
Co można zakodować?
Kodowanie, czyli inaczej nadawanie konkretnego znaczenia prostym znakom i symbolom, jest
działaniem powszechnym i stosowanym przez każdego z nas w życiu codziennym. Zadaniem tej
lekcji jest pokazanie dzieciom, że zakodować da się niemal wszystko i na różne sposoby.
Do kodowania, czyli ukrywania informacji, można używać m.in. głosu, ruchu, kolorów, kształtów,
wartości. Kodowanie to nic innego jak wstęp do programowania, to przekładanie prostych poleceń
na język zrozumiały przez maszyny, do czego już w wieku wczesnoszkolnym, według nowej
podstawy programowej, powinniśmy wdrażać dzieci. Nauka kodowania kształtuje umiejętność
myślenia abstrakcyjnego, ćwiczy zapamiętywanie i koncentrację, uczy logicznego myślenia,
dostrzegania związków przyczynowo-skutkowych, precyzyjnego formułowania komunikatów,
pracy zespołowej, a nade wszystko jest świetną zabawą, co pozwala łatwiej kształtować i
utrwalać dobre nawyki ucznia.
Realizacja podstawy programowej:
• uczeń rozwija sprawności motoryczne i sensoryczne tworzące umiejętność
skutecznego działania i komunikacji
• uczeń wykonuje zadanie według usłyszanej instrukcji
• uczeń posługuje się pojęciami pion, poziom, skos.
Cele szczegółowe:
• uczeń wie, co to jest kod
• uczeń zna różne sposoby kodowania (m.in. znakami, kolorami, dźwiękiem, ruchem)
• uczeń potrafi samodzielnie stworzyć prosty kod.
Cele:
• uczeń rozumie sens kodowania, zauważa zakodowane informacje w swoim najbliższym
otoczeniu.
Materiały:
• zestawy Korbo w ilości odpowiedniej do ilości dzieci w grupie (jeden na parę).
KODOWANIE
Zadanie 1
D - siadają w dużym kole.
N - pokazuje po kolei kolor zębatki, do każdego koloru przypisuje kod - polecenie
KODOWANIE - przypisywanie umownego znaczenia (kodu) poszczególnym elementom przekazu
tak, by stał się on zrozumiały jedynie dla odbiorcy, który zna znaczenie kodu.
DEKODOWANIE/ODKODOWANIE - zamiana umownego kodu z powrotem na jawną formę prze-
kazu.
D - wstają ustawione w kole, nauczyciel stoi razem z nimi.
N - na platformie układa 4 kolory zębatek. Pokazuje po kolei lub wybiorczo zębatki.
D - wykonują ruch wg ustalonego kodu.
Wersja 2
N - prosi kilku uczniów (4-6) o wylosowanie zębatki i niepokazywanie koloru klasie. Osoby te
chowają zębatkę, ustawiają sie w szeregu i zaczynając od lewej strony każda osoba po kolei
wykonuje ruch przypisany do koloru wylosowanej zębatki.
Pozostałe dzieci odczytują ruch, a następnie odpowiadają jakie kolory wylosowały osoby
wykonujące zakodowany ruch.
Wprowadzenie:
Nauczyciel prosi dzieci, aby usiadły w kole i odpowiedziały na pytanie:
N - Co to jest kod?
Nauczyciel prowadzi krótką rozmowę na temat, dlaczego potrzebujemy kodowania informacji.
Prosi, by dzieci wymieniły kody najbardziej znane i powszechnie używane
(alfabet, alfabet Morse’a, znaki drogowe, sygnalizacja świetlna, itp.)
KOD - zespół znaków (kolorów, ruchów, dźwięków, tekstu), który zamienia widoczną, oczywistą
formę przekazu w ukrytą.
PODSKOK
KLAŚNIĘCIE
OBRÓT
PRZYSIAD
I. Kodowanie
Kody, które tworzymy, niejednokrotnie zakładają dużą ilość powtórzeń tego samego elementu.
Na przykład, droga od stolika do drzwi w klasie będzie wymagała wykonania wielu kroków.
Zamiast wielokrotnego polecenia „Idź krok, krok, krok, krok” skracamy je mówiąc „Zrób 4
kroki”. Skracamy dzięki temu ilość wypowiedzianych słów i czas mówienia. W matematyce na
tej samej zasadzie opierają się działania dodawania i mnożenia, możemy powiedzieć 3 + 3 + 3 +
3, albo zamiast tego 3*4. Wynik jest dokładnie ten sam, pomimo skróconego zapisu.
Skracanie kodu, pozwoli więc nie tylko usprawnić proces kodowania, ale pomoże dzieciom w
rozwoju myślenia komputacyjnego, czyli szukania różnych, najbardziej efektywnych rozwiązań
złożonego problemu. Tym samym ćwiczymy z dziećmi spostrzegawczość (wyszukiwanie obszarów
z możliwością skracania kodu) i kształtujemy podstawowe umiejętności matematyczne, uczymy
grupowania i klasyfikowania elementów.
Realizacja podstawy programowej:
• porównuje przedmioty pod względem wyróżnionej cechy wielkościowej, np. długości czy masy;
dokonuje klasyfikacji przedmiotów
• układa w logicznym porządku: obrazki, teksty, polecenia
Cele:
• uczeń dostrzega podobieństwa w poszczególnych elementach kodu, potrafi je sklasyfikować
i pogrupować.
Materiały:
• zestawy Korbo w ilości odpowiedniej do ilości dzieci w grupie (jeden na parę)
• wydrukowane karty pracy.
Cele szczegółowe:
• uczeń wie, że kody można i powinno się skracać
• uczeń zna sposoby skracania kodu
• uczeń potrafi określić ilość powtórzeń w kodzie i skrócić kod.
SKRACANIE KODU
II
11
Wprowadzenie:
Nauczyciel prosi dzieci, by przypomniały, co to jest kod i na czym polega kodowanie.
Nauczyciel układa kod na platformach z:
• 12 zębatek w dwóch rzędach
• w czterech kolorach
• w takiej kolejności, by te same kolory znalazły się obok siebie.
Nauczyciel łączy cztery niebieskie zębatki jedna na drugiej.
Pyta dzieci:
1. Jaka aktywność zakodowana jest pod kolorem niebieskim (przysiad).
2. Ile zębatek znajduje się jedna na drugiej? (cztery)
3. Ile razy powinniśmy wykonać daną aktywność? (cztery)
Nauczyciel przekłada pozostałe elementy kodu tak, by nie pozostawić wolnej przestrzeni.
Pyta uczniów:
jaki efekt zauważyli dzięki skróceniu kodu (pozostały wolne miejsca).
Dzieci wykonują cały zapisany kod celem sprawdzenia, czy dalej jest taki sam.
Warto zauważyć, że pomimo tego, że jedna zielona zębatka jest w kolejnej linijce,
dzieci wykonały 4 klaśnięcia pod rząd (czyli też można je skrócić).
II. Skracanie kodu
PODSKOK
KLAŚNIĘCIE
Nauczyciel przypomina dzieciom zakodowane czynności do poszczególnych kolorów.
(KODOWANIE - rozdział I - str.6)
Dzieci przypominają kod przypisany kolorom zębatek:
PRZYSIAD
OBRÓT
12
III
Te obco brzmiące pojęcia w rzeczywistości oznaczają to, co jest znane i bliskie każdemu z nas. To
proste czynności, które wykonujemy codziennie, zachowując ich ustaloną kolejność, np. poranne
ścielenie łóżka: składanie pościeli, otwarcie schowka na pościel, włożenie pościeli do schowka,
zamknięcie schowka - tworzymy algorytm „ścielenie łóżka”. Natomiast, jeśli ścielenie łóżka sta-
nie się elementem rytuału porannego wstawania: pobudka, ścielenie łóżka, mycie zębów, ubie-
ranie się, jedzenie śniadania i wyjście z domu - mamy sekwencję, która powtarza się każdego
dnia tygodnia.
Pisanie algorytmów i tworzenie sekwencji wymaga od ucznia zdolności logicznego myślenia,
dostrzegania związków przyczynowo - skutkowych, umiejętności analizy i syntezy, nazywania w
sposób jasny i precyzyjny problemów do rozwiązania oraz czynności do wykonania. Jest to do-
skonały sposób na ćwiczenie planowania i organizacji pracy.
Realizacja podstawy programowej:
• uczeń układa w logicznym porządku: obrazki, teksty, polecenia (instrukcje) składające się m.in.
na codzienne czynności
• uczeń tworzy polecenie lub sekwencje poleceń dla określonego planu działania prowadzące
do osiągnięcia celu
• uczeń rozwiązuje zadania, zagadki i łamigłówki prowadzące do odkrywania algorytmów.
Cele szczegółowe:
• uczeń zna pojęcia: algorytm i sekwencja
• uczeń potrafi zastosować algorytmy i sekwencje w tworzeniu kodu.
Cele:
• uczeń dostrzega w codziennych czynnościach algorytmy i sekwencje, potrafi je rozpoznać
i nazwać, rozumie potrzebę ich zastosowania.
Materiały:
• zestawy Korbo w ilości odpowiedniej do ilości dzieci w grupie (jeden na parę)
• wydrukowane karty pracy (str.21).
ALGORYTMY I SEKWENCJE
18
NAJLEPSZE NARZĘDZIE EDUKACYJNE
CAŁA TREŚĆ
W PUBLIKACJI
CODE